Bilim her vakit kalın kitaplar, sıkıcı formüller ya da anlaması güç deneyler değildir! Bazen bir gökkuşağına bakarken, bazen yolda yürürken, bazen de bir arkadaşına dokunduğunda bile aklında minik bir “Bu neden bu türlü oldu sanki?” sorusu belirir.
İşte biz de tam bu yüzden seni, klasik bilgilerin dışına çıkarıp şaşırtacak 11 soruluk bilimsel bir seyahate davet ediyoruz.
1. Bir şahsa dokununca neden elektrik çarpıyor?
Bir arkadaşına elini uzattın, hafif bir çıtırtı ve “cızzt”! Minik bir elektrik şoku… Pekala neden olur bu? Bu olayın asıl nedeni, statik elektrik birikmesidir. Bilhassa kışın kuru havalarda, halı üzere yüzeylerde yürürken bedenimizde yük birikir. Sonra da iletken bir şeye ya da şahsa dokunduğumuzda bu yük ani biçimde boşalır ve biz de o meşhur “çarpıldım!” hissini yaşarız.
2. İnsan bedenindeki en güçlü kas hangisi?
Kollar, bacaklar, karın kasları… Bunlar güçlü olabilir lakin düşündüğünde pek de akla gelmeyen bir kas var ki gücüyle şaşırtıyor! Her gün konuşurken, yemek yerken, espri yaparken bile kullandığımız bu kas, aslında lisan kasıdır. Evet evet, yanlışsız duydun! Bedenimizdeki en güçlü kaslardan biri dilimizdir zira hem daima çalışır hem de inanılmaz bir dayanıklılığa sahiptir.
3. Beynimiz protezleri nasıl denetim edebiliyor?
Artık protezler yalnızca cansız bir uzuv değil, adeta bedenin bir kesimi üzere çalışıyor! Bunun sırrı, beyinden gelen sinyalleri algılayan mikro elektrotlarda saklı. Bu elektrotlar hudutlara yahut deri altına yerleştiriliyor ve beyin bir hareket komutu gönderdiğinde, bu sinyal özel işlemcilerle yorumlanarak proteze iletiliyor. Yani her hareket için beynin gönderdiği sinyal farklı, tıpkı bir parmak izi gibi! Yeni kuşak protezler, bu sinyalleri adeta anlayarak gerçek bir uzuv üzere hareket ediyor.
4. Uzayda ağlarsan ne olur?
Uzayda hüzünlenip ağlasan ne olur? Yanıt: Gözyaşların yere düşmez! Zira yerçekimi yoktur. Bu yüzden gözyaşların minik su küreleri üzere gözünün etrafında birikir. Okyanusta baloncuk üzere, lakin gözlerinde!
5. Devekuşunun gözü mü büyüktür, beyni mi?
Komik fakat gerçek: Devekuşunun gözü, beyninden büyüktür. Gözleri o kadar büyük ki, görme yetisi harikadır lakin beyni o kadar küçüktür ki davranışları bazen “komik” bile olabilir. Lakin tabiatın dizaynında her şeyin bir sebebi var!
6. Salyangozlar nitekim 3 yıl boyunca uyuyabilir mi?
Bazı günler “Hiç uyanmak istemiyorum” dediğin olmuştur ancak bir salyangoz kadar uzun mühlet uyuyamazsın! Birtakım cinsler, çok sıcak ya da kurak şartlarda kendilerini kapatıp tam 3 yıl boyunca uyuyabiliyor. Üstelik bu onlar için olağan bir hayatta kalma tekniği.
7. Gökkuşağında kaç renk vardır?
Bir yaz yağmurunun akabinde ortaya çıkan gökkuşağı, güya gökyüzünün gülümsediği bir an üzeredir. Pek çok kişi gökkuşağında 7 renk olduğunu bilir: kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, lacivert ve mor. Ancak aslında bu renkler, ışığın kırılmasıyla oluşan bir spektrumun yalnızca görünen kısmıdır. Gökkuşağında, gözle göremediğimiz orta tonlarla birlikte daha fazla renk gizli!
8. En sıcak gezegen hangisidir?
Güneş’e en yakın olan Merkür’dür, değil mi? O vakit en sıcak da o olmalı dersin. Ancak cihan tekrar bir karşıt köşe yapıyor! En sıcak gezegen aslında Venüs’tür. Bunun sebebi de ağır karbondioksit atmosferi sayesinde güçlü bir sera tesiri oluşturması ve ısıyı içeride tutması.
9. Beynimiz ne kadar elektrik üretir?
“Beynim çalışmıyor bugün!” dediğin günlerde bile aslında çalışıyor. İnsan beyni ortalama 20 watt elektrik üretir. Bu, bir ampulü çalıştırabilecek kadar güç demek! Bu elektriksel sinyaller sayesinde düşünür, hatırlar ve hareket ederiz. Yani başın içinde küçük bir santral var diyebiliriz.
10. Işık suratında seyahat mümkün olabilir mi?
Işık suratında seyahat etmenin, teorik fizik kurallarına nazaran imkansız olduğunu söylemek yanlış olmaz. Einstein’ın genel görelilik teorisi, ışık suratının sabit olduğunu ve hiçbir şeyin bu süratte hareket edemeyeceğini öne sürüyor. Fakat, birtakım bilim insanları, ışık suratını aşmanın bir yolunun olabileceğini sav ediyor. Örneğin, Alcubierre motoru ismi verilen bir kavram, uzaydaki ‘bükülmeyi’ kullanarak ışık suratını aşmanın teorik bir yolunu sunuyor.
11. Şuurumuz nerede başlar ve biter?
Bilinç, insan beyninin en karmaşık ve en az anlaşılan özelliklerindendir. Beynimiz, her kanıyı, duyguyu ve hareketi organize eden bir yapı olsa da, şuurun nerede başladığı ve bittiği hala bir soru işareti. İnsanların etraflarını nasıl algıladığını, hayal kurarak nasıl kanılar ürettiğini ve dünyaya dair farkındalıklarını incelemek, beynin nasıl çalıştığını anlamaya çalışırken en büyük zorluklardan biridir.
