Türkiye’nin Global İhracat Stratejilerinde WA Forum’un Dönüştürücü Rolü

Dünya ticareti, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş bir dönüşüm sürecinin içinden geçiyor. Dünya Ticaret Örgütü’nün 2024 yılına ilişkin şimdiki projeksiyonları, önümüzdeki beş yılda global ticaretin seyrini belirleyecek dört temel mega trendi ortaya koyuyor. Bu trendler, ihracatçı ülkeler ve şirketler için hem büyük fırsatlar hem de kıymetli riskler barındırıyor.

Birinci ve tahminen de en kritik trend olan ‘Coğrafi Yine Konumlanma’ (Nearshoring/Reshoring), pandemi sonrası periyotta tedarik zinciri güvenliğine yönelik artan telaşlar ve Çin-ABD ortasındaki ticaret tansiyonları nedeniyle sürat kazandı. McKinsey’in 2023 yılında 15 farklı bölümde 1.200 global şirketle yaptığı kapsamlı araştırma, şirketlerin %89’unun tedarik zincirlerini çeşitlendirme ve yine yapılandırma planları yaptığını ortaya koydu. Bu süreçte Türkiye, Avrupa pazarına coğrafik yakınlığı, esaslı sanayi kültürü, nitelikli insan kaynağı ve gelişmiş lojistik altyapısıyla öne çıkan bir alternatif olarak görülüyor. Bilhassa otomotiv, makine imalatı ve dokuma dallarında Avrupalı şirketlerin Türk tedarikçilere olan ilgisi son bir yılda bariz halde arttı.

İkinci büyük dönüşüm, ‘Yeşil Dönüşümün Ticarete Etkisi’ başlığı altında şekilleniyor. Avrupa Birliği’nin uygulamaya koyduğu Hudutta Karbon Düzenleme Sistemi (CBAM), Türk ihracatçıları için yeni ahenk maliyetleri getiriyor. 2026 yılına kadar kademeli olarak tam uygulamaya geçecek bu sistem, bilhassa çelik, alüminyum, çimento ve gübre üzere dallarda faaliyet gösteren Türk şirketlerinin üretim süreçlerini kökten değiştirmesini gerektirecek. Karbon ayak izini azaltmayan şirketler, AB pazarında önemli rekabet dezavantajıyla karşı karşıya kalacak. Bu durum, bir yandan maliyet baskısı yaratırken, öteki yandan pak üretim teknolojilerine yatırım yapan şirketler için yeni fırsatlar doğuruyor.

Dünya Bankası’nın son datalarına nazaran, global e-ihracat hacminin 2027 yılına kadar 8.5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Fakat bu alanda Çin’in (Alibaba, Temu) ve ABD’nin (Amazon, eBay) hakimiyeti, alternatif dijital ticaret platformlarına olan gereksinimi artırıyor. Türk şirketleri için bu durum, bir yandan büyük platformlara bağımlılık riski taşırken, başka yandan bölgesel dijital ticaret ağlarında liderlik fırsatları sunuyor. Bilhassa Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Türk Cumhuriyetleri pazarına yönelik yerelleştirilmiş dijital ticaret platformları büyük potansiyel barındırıyor.

Son olarak, ‘Yapay Zekâ Takviyeli Tedarik Zincirleri’ ticaretin geleceğini şekillendiren bir başka kritik faktör olarak öne çıkıyor. Gartner’ın 2024 iddialarına nazaran, 2025 yılına kadar tedarik zinciriyle ilgili kararların %50’si yapay zekâ dayanaklı sistemler tarafından alınacak. Bu dönüşüm, talep kestirimi, envanter idaresi, lojistik optimizasyonu ve tedarikçi seçimi üzere süreçleri kökten değiştiriyor. Klasik ihracatçılar için bu durum, mevcut iş yapış biçimlerinin sorgulanması manasına gelirken, teknolojiye süratli ahenk sağlayabilen şirketler için rekabet avantajı sağlıyor. Bilhassa Türkiye’nin KOBİ’lerinin bu dönüşüme ayak uydurabilmesi için dijital altyapı yatırımları ve yetkinlik geliştirme programları büyük değer kazanıyor.Bu dört mega trend, global ticaretin geleceğini şekillendirirken, Türk ihracatçılarının bu değişim rüzgarlarını fırsata çevirebilmeleri için stratejik bir yaklaşım benimsemeleri gerekiyor. Coğrafik yine pozisyonlanma sürecinde Türkiye’nin avantajlarını yeterli pahalandırmak, yeşil dönüşümü bir maliyet ögesi değil rekabet avantajına dönüştürmek, dijital ticaretin sunduğu fırsatları yakalamak ve yapay zekâ takviyeli tedarik zincirlerine ahenk sağlamak, önümüzdeki periyodun muvaffakiyet faktörleri olarak öne çıkıyor.

Dünya ticareti, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş bir dönüşüm sürecinin içinden geçiyor. Dünya Ticaret Örgütü’nün 2024 yılına ilişkin aktüel projeksiyonları, önümüzdeki beş yılda global ticaretin seyrini belirleyecek dört temel mega trendi ortaya koyuyor. Bu trendler, ihracatçı ülkeler ve şirketler için hem büyük fırsatlar hem de kıymetli riskler barındırıyor.

Birinci ve tahminen de en kritik trend olan ‘Coğrafi Yine Konumlanma’ (Nearshoring/Reshoring), pandemi sonrası periyotta tedarik zinciri güvenliğine yönelik artan telaşlar ve Çin-ABD ortasındaki ticaret tansiyonları nedeniyle sürat kazandı. McKinsey’in 2023 yılında 15 farklı kesimde 1.200 global şirketle yaptığı kapsamlı araştırma, şirketlerin %89’unun tedarik zincirlerini çeşitlendirme ve yine yapılandırma planları yaptığını ortaya koydu. Bu süreçte Türkiye, Avrupa pazarına coğrafik yakınlığı, esaslı sanayi kültürü, nitelikli insan kaynağı ve gelişmiş lojistik altyapısıyla öne çıkan bir alternatif olarak görülüyor. Bilhassa otomotiv, makine imalatı ve dokuma bölümlerinde Avrupalı şirketlerin Türk tedarikçilere olan ilgisi son bir yılda besbelli biçimde arttı.

İkinci büyük dönüşüm, ‘Yeşil Dönüşümün Ticarete Etkisi’ başlığı altında şekilleniyor. Avrupa Birliği’nin uygulamaya koyduğu Hudutta Karbon Düzenleme Düzeneği (CBAM), Türk ihracatçıları için yeni ahenk maliyetleri getiriyor. 2026 yılına kadar kademeli olarak tam uygulamaya geçecek bu sistem, bilhassa çelik, alüminyum, çimento ve gübre üzere kesimlerde faaliyet gösteren Türk şirketlerinin üretim süreçlerini kökten değiştirmesini gerektirecek. Karbon ayak izini azaltmayan şirketler, AB pazarında önemli rekabet dezavantajıyla karşı karşıya kalacak. Bu durum, bir yandan maliyet baskısı yaratırken, başka yandan pak üretim teknolojilerine yatırım yapan şirketler için yeni fırsatlar doğuruyor.

Üçüncü değerli trend ise ‘Dijital Ticaretin Yükselişi’ olarak karşımıza çıkıyor. Dünya Bankası’nın son datalarına nazaran, global e-ihracat hacminin 2027 yılına kadar 8.5 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Fakat bu alanda Çin’in (Alibaba, Temu) ve ABD’nin (Amazon, eBay) hakimiyeti, alternatif dijital ticaret platformlarına olan gereksinimi artırıyor. Türk şirketleri için bu durum, bir yandan büyük platformlara bağımlılık riski taşırken, öbür yandan bölgesel dijital ticaret ağlarında liderlik fırsatları sunuyor. Bilhassa Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Türk Cumhuriyetleri pazarına yönelik yerelleştirilmiş dijital ticaret platformları büyük potansiyel barındırıyor.

Son olarak, ‘Yapay Zekâ Dayanaklı Tedarik Zincirleri’ ticaretin geleceğini şekillendiren bir başka kritik faktör olarak öne çıkıyor. Gartner’ın 2024 varsayımlarına nazaran, 2025 yılına kadar tedarik zinciriyle ilgili kararların %50’si yapay zekâ takviyeli sistemler tarafından alınacak. Bu dönüşüm, talep varsayımı, envanter idaresi, lojistik optimizasyonu ve tedarikçi seçimi üzere süreçleri kökten değiştiriyor. Klâsik ihracatçılar için bu durum, mevcut iş yapış formlarının sorgulanması manasına gelirken, teknolojiye süratli ahenk sağlayabilen şirketler için rekabet avantajı sağlıyor. Bilhassa Türkiye’nin KOBİ’lerinin bu dönüşüme ayak uydurabilmesi için dijital altyapı yatırımları ve yetkinlik geliştirme programları büyük değer kazanıyor.Bu dört mega trend, global ticaretin geleceğini şekillendirirken, Türk ihracatçılarının bu değişim rüzgarlarını fırsata çevirebilmeleri için stratejik bir yaklaşım benimsemeleri gerekiyor. Coğrafik yine pozisyonlanma sürecinde Türkiye’nin avantajlarını düzgün pahalandırmak, yeşil dönüşümü bir maliyet ögesi değil rekabet avantajına dönüştürmek, dijital ticaretin sunduğu fırsatları yakalamak ve yapay zekâ takviyeli tedarik zincirlerine ahenk sağlamak, önümüzdeki devrin muvaffakiyet faktörleri olarak öne çıkıyor.

Bu karmaşık tabloyu olumlu tarafta değiştirmek için WA Forum, Türk ihracatçılarına beş temel eksende bütünleşmiş tahliller sunuyor:

1. Akıllı Eşleştirme Ekosistemi

WA Forum, klâsik fuar anlayışını kökten değiştiren bir yaklaşım benimsiyor. Makine öğrenmesi takviyeli akıllı eşleştirme algoritmaları sayesinde, iştirakçiler en uygun iş ortaklarıyla buluşturuluyor. Sistem üç etaplı bir süreç izliyor:

Öncelikle, iştirakçi firmaların üretim kapasiteleri, sahip oldukları sertifikasyonlar ve geçmiş ihracat performansları ayrıntılı formda tahlil ediliyor. Akabinde, gaye ülkelerin gümrük dataları, ithalat eğilimleri ve tedarikçi arayışlarıyla kesişim noktaları belirleniyor. Son evrede ise yapay zeka teknolojisi, en verimli B2B görüşmeleri için optimize edilmiş bir program oluşturuyor. 2023 etkinliğinde bu sistem sayesinde iştirakçilerin %82’si direkt hedefledikleri alıcılarla görüşme yapma imkânı buldu.

2. Geleceğe Hazırlık Akademisi

WA Forum bünyesinde kurulan dijital akademi, iştirakçileri geleceğin ticaret trendlerine hazırlıyor. Akademi kapsamında sunulan eğitim programlarından kimileri şunlar:

Yeşil Dönüşüm Sertifika Programı’nda CBAM ahenk süreçleri, karbon ayak izi hesaplama metodolojileri ve sürdürülebilir üretim teknikleri ayrıntılı halde ele alınıyor. Dijital İhracat Laboratuvarı’nda ise e-ihracat platformlarının faal kullanımı, blockchain tabanlı tedarik zinciri idaresi ve sanal ticaret fuarlarına iştirak stratejileri öğretiliyor. Kriz İdaresi Simülasyonlarında iştirakçiler, ticaret savaşı senaryoları, ani döviz kuru şokları ve lojistik krizler karşısında hazırlıklı olmayı öğreniyor.

3. Global Ağ Entegrasyonu

WA Forum, 37 ülkede faaliyet gösteren ‘Global Trade Hub’ ağıyla Türk şirketlerine kritik mahallî piyasa bilgileri sunuyor. Bu sistem dört temel bileşenden oluşuyor:

Yerel distribütör veritabanları sayesinde sağlam iş ortaklarına ulaşmak kolaylaşıyor. Ülke bazlı düzenleyici gereklilikler modülü, her pazarın özel yasal zorunluluklarını anlamaya yardımcı oluyor. Kültürel iş yapma tarzları rehberleri, memleketler arası iş görüşmelerinde tesirli irtibat kurmanın inceliklerini aktarıyor. Potansiyel ortak kıymetlendirme kriterleri ise yanlışsız iş birliklerini seçmek için objektif bir çerçeve sunuyor. 2023 yılında bu ağ sayesinde 142 Türk şirketi yeni ülke pazarlarına giriş yapmayı başardı.

4. Finansal Tahlil Köprüsü

WA Forum, ihracatın önündeki en büyük manilerden biri olan finansmana erişim meselesini çözmek için yenilikçi modeller geliştirdi:

Akıllı Teminat İdaresi sistemi, blockchain teknolojisiyle tedarik zinciri finansmanını kolaylaştırıyor. Vekalet Harçlığı Sistemi, küçük ölçekli ihracatçıların ortak temsilcilik modeliyle maliyetleri paylaşmasını sağlıyor. Risk Paylaşım Fonu ise yeni pazarlara girişte ortak risk havuzu oluşturarak şirketlerin yüreğini artırıyor.

5. Performans İzleme ve Optimizasyon

WA Forum’un geliştirdiği ‘Export Intelligence Dashboard’ ile iştirakçiler ihracat performanslarını ayrıntılı biçimde izleyebiliyor. Bu araç sayesinde:Bağlantıların ticari dönüşüm oranları tahlil edilebiliyor. Farklı pazarlardaki performans kıyaslamaları yapılabiliyor. Rakiplerin ihracat stratejileri ve pazar hareketleri takip edilebiliyor. Eser bazlı talep projeksiyonlarına ulaşılarak üretim planlaması yapılabiliyor. Tüm bu bilgiler gerçek vakitli olarak güncelleniyor ve kullanıcı dostu bir arayüzle sunuluyor.

WA Forum’un Türk ihracatına katkıları, bağımsız araştırma kuruluşları tarafından yapılan kapsamlı tahlillerle belgelendi. Forumun tesir alanını ve muvaffakiyet kıssalarını daha güzel anlamak için ayrıntılı bir inceleme yapmak gerekiyor:

İş Hacmi Üzerindeki Dönüştürücü EtkiWA Forum’a katılan firmaların 18 aylık performans bilgileri, aktifliğin somut sonuçlarını ortaya koyuyor. İştirakçi firmaların ortalama ihracat artışı %67 düzeyinde gerçekleşirken, tıpkı devirde foruma katılmayan benzeri ölçekteki firmalarda bu artış yalnızca %44 olarak kaydedildi. Bu da WA Forum’un iştirakçilerine %23’lük bir avantaj sağladığını gösteriyor. Bilhassa makine imalatı dalında bu tesir daha besbelli formda görülüyor; iştirakçi firmaların %72’si ihracatlarını en az %50 oranında artırmayı başardı.

Pazar Çeşitlendirmedeki BaşarıForumun en kıymetli katkılarından biri, Türk şirketlerinin klâsik pazarların ötesine geçmesini sağlamak oldu. İştirakçilerin %59’u aktiflik sonrasında yeni coğrafyalara açılmayı başardı. Bu şirketlerin %38’i birinci sefer Afrika ülkelerine, %21’i Latin Amerika’ya, %15’i ise Güneydoğu Asya pazarlarına ihracat yapmaya başladı. Örneğin, Bursa’da faaliyet gösteren bir otomotiv yan sanayi firması, WA Forum sayesinde Güney Afrika’da yeni distribütörler buldu ve bu ülkeye yaptığı ihracatı bir yılda 2.7 milyon dolara çıkardı.

Dijital Dönüşümün Verimlilik EtkisiWA Forum’un sağladığı dijital araçlar, iştirakçi firmaların ihracat süreçlerinde ortalama %32’lik bir verimlilik artışı sağladı. Bu artışın temel kaynakları ortasında:

• Otomatikleştirilmiş teklif hazırlama sistemleri (%18 vakit tasarrufu)

• Dijital doküman idaresi (%25 idari maliyet azalışı)

• Akıllı lojistik tahlilleri (%15 nakliye maliyeti düşüşü) yer alıyor.

• İzmir’deki bir dokumacılık firması, WA Forum’un dijital araçlarını kullanarak sipariş sürece müddetini 7 günden 3 güne düşürmeyi başardı.

KOBİ’lerin İhracat Kapasitesindeki SıçramaForumun en çarpıcı tesirlerinden biri, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihracat performansında görüldü. WA Forum’a katılan KOBİ’lerin ihracat yapma oranı %41’den %68’e yükseldi. Bilhassa 50-200 çalışanlı firmalarda bu artış daha besbelli biçimde gözlemlendi. Konya’da faaliyet gösteren bir makine imalatçısı, forum sayesinde birinci sefer ihracat yapma fırsatı buldu ve bir yıl içinde 5 yeni ülkeye eser satmaya başladı.

WA Forum, önümüzdeki beş yıllık periyotta Türk ihracatını daha ileri taşımak için üç temel stratejik inisiyatif başlatmayı planlıyor:

1. Yeşil İhracat KonseyiAB’nin hudutta karbon düzenlemeleri (CBAM) ve global sürdürülebilirlik trendleri göz önüne alındığında, bu kurul kritik bir rol üstlenecek. Kurulun temel amaçları:

• Türk ihracatçılarının karbon ayak izini ölçmek ve azaltmak için metodolojiler geliştirmek

• Sürdürülebilir üretim sertifikasyon süreçlerini standartlaştırmak

• Yeşil finansman kaynaklarına erişimi kolaylaştırmak

• Düşük karbonlu üretim teknolojilerinin yaygınlaştırılmasını sağlamak

2. Dijital İkiz ProjesiBu yenilikçi proje, fizikî ticaret süreçlerinin sanal ortamda simülasyonunu mümkün kılacak. Proje kapsamında:

• Sanal gerçeklik ortamında memleketler arası ticaret görüşmeleri simülasyonları

• Dijital tedarik zinciri modelleme araçları

• Pazar riski simülasyon laboratuvarları

• Ürün lansmanı ve test için sanal showroom’lar geliştirilecek.

3. Küresel Matchmaking AI PlatformuYapay zekâ dayanaklı bu daima eşleştirme platformu, klâsik fuar modelini dijital ve daima bir tecrübeye dönüştürecek. Platformun temel özellikleri:

• 7/24 çalışan akıllı eşleştirme algoritmaları

• Gerçek vakitli pazar analizleri

• Otomatik lisan çevirili görüşme ortamları

Blockchain tabanlı inançlı kontrat yönetimi

WA Forum, dünya ticaretindeki radikal dönüşüm sürecinde Türk iş dünyasına kapsamlı bir dönüşüm platformu sunuyor. Klâsik ihracat modellerinin ötesine geçerek, bilgiye dayalı karar alma kültürünü, stratejik ağ idaresi disiplinini ve dijital dönüşüm yetkinliklerini bir ortaya getiriyor.

Forumun en kıymetli katkılarından biri, sürdürülebilir üretim şuurunu yaygınlaştırmak ve finansal inovasyon araçlarına erişimi kolaylaştırmak. Bu sayede, Türkiye’nin 500 milyar dolar ihracat maksadına ulaşması için kritik bir altyapı sunuyor.

Küresel ticaretin geleceğinde kelam sahibi olmak isteyen her işletme için WA Forum, stratejik bir dönüm noktası niteliği taşıyor. Türk ihracatçılarının bu platformdan azamî yarar sağlaması için faal iştirak ve sürekli iş birliği büyük değer taşıyor.

Detaylı bilgi ve geleceğin ticaretine hazırlık için resmi WA websitesi.

Instagram

X

Linkedin

‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’