Türkiye’de Sığınak Var mı? Savaş Anında Nereye Sığınılır?

Türkiye’de savaş, taarruz yahut afet durumlarında kullanılabilecek sığınakların varlığı, bilhassa son yıllarda yaşanan bölgesel çatışmalar sonrası sıkça sorgulanır hale geldi. “Türkiye’de sığınak var mı?” sorusu kamuoyunda önemli bir bilgi eksikliğiyle karşılık buluyor. Zira yasal düzenlemeler olmasına karşın uygulamada bu sığınakların büyük kısmı ya fonksiyonsuz ya da farklı gayelerle kullanılmakta. Birden fazla apartman bodrumu, yasal olarak “sığınak” diye projelendiriliyor lakin gerçekte depo, kömürlük ya da otopark olarak bedellendiriliyor.

3194 Sayılı İmar Kanunu ve buna bağlı Sığınak Yönetmeliği’ne nazaran, muhakkak özelliklere sahip yapılarda sığınak inşa edilmesi mecburî. Bilhassa 1500 metrekareden büyük ve 12’den fazla bağımsız kısma sahip binalarda, afet ve savaş durumlarında kullanılabilecek nitelikte sığınakların bulunması gerekiyor. Lakin kontrol eksikliği, yaptırım uygulanmaması ve ekonomik tasalar sebebiyle bu mecburilik birçok projede kağıt üzerinde kalıyor. Sonuç olarak Türkiye’de çok sayıda yapı bu mevzuata uymamasına karşın ruhsat alabiliyor.

Mevcut Sığınaklar Kullanıma Açık mı?

Türkiye’de kamuya açık, çağdaş ve etkin durumda olan sığınak sayısı yok denecek kadar az. Birtakım tarihi yapılar ve devlet kurumlarına ilişkin binalarda özel sığınaklar bulunsa da bunlar halka açık değildir. Örneğin Ankara Kalesi’nin altında bulunan II. Dünya Savaşı periyodundan kalma geniş kapasiteli bir sığınak, sadece örnek teşkil etmesi açısından gösterilebilir. Lakin bugünün gereksinimlerine cevap verecek, kent geneline yayılmış bir sığınak ağı mevcut değil.

AFAD tarafından her kentte belirlenen toplanma alanları, afet sonrası buluşma ve tertip için kullanılmak üzere planlanmıştır. Fakat bu alanlar fizikî müdafaa sağlamaz. Yani savaş ya da hava saldırısı üzere durumlarda bu toplanma noktaları sığınak misyonu görmez. Bu nedenle halk ortasında toplanma alanlarının sığınakla karıştırılması sıkça karşılaşılan bir yanılgıdır.