Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Nisan ayında yaptığı açıklamada siyaset faizini yüzde 46’ya çıkardığını duyurdu. İktisatçı Mahfi Eğilmez, internet sitesinde kaleme aldığı yazıyla Türkiye’nin faizini matematik formülüyle anlattı.
Türkiye’nin faizine matematik ne diyor? Mahfi Eğilmez, bu soruyu formüllerle yanıtladı.
İktisatçı Mahfi Eğilmez, internet sitesinde “Faizi Değiştirmemek Gerçek muydu?” Başlıklı bir yazı yazdı. Eğilmez, X hesabından yazısını “Anlaşılması kolay olmayan teknik bahisleri, işin özünü bozmadan, kolaylaştırarak anlatmaya çalışıyorum. Bu yazım o cins yazılarımın tipik bir örneği” kelamlarıyla paylaştı.
Faizi Taylor formülüyle anlata Mahfi Eğilmez, Taylor Kuralı’na şöyle yer verdi:
“Faiz Oranı = r∗ + π + 0,5 (π − π∗) + 0,5 (y − y∗)
Bu denklemdeki harflerin manaları şöyledir:
r∗: gerçek istikrar faizi (ABD için % 2, Türkiye için yüzde 3 olarak kabul edebiliriz)
π: mevcut enflasyon oranı
π∗: amaç enflasyon oranı (merkez bankasının ulaşmak için maksat aldığı enflasyon oranıdır)
y: gerçek GSYİH (GSYH’nin gerçek büyüme oranı)
y∗: potansiyel GSYİH (GSYH’nin potansiyel büyüme oranı)
Bu denklemde iki tane 0,5 katsayısı yer alıyor. Bunlar, merkez bankasının enflasyon ve çıktı (büyüme) sapmalarına ne ölçüde reaksiyon vereceğini belirler. Birinci 0,5 oranındaki katsayı enflasyona karşı verilecek reaksiyonla ilgilidir. Buna nazaran gerçekleşen enflasyon, hedeflenen enflasyonun üzerine çıkarsa merkez bankasının faizini bu farkın 0,5 ile çarpımı sonucunda çıkacak oran kadar artırması gerekir.”
Mahfi Eğilmez’den ABD ve Türkiye hesaplaması.
Taylor Kuralı’nı ABD ve Türkiye’ye uygulayarak durum tespiti yapan Eğilmez, ABD’nin faiz oranının Taylor Kuralı’na uygun olduğunu lisana getirdi.
Peki Türkiye’nin faizine Taylor kuralı ne diyor? Eğilmez, yazısında şu tabirlere yer verdi:
“Türkiye iktisadının bir yandan potansiyel büyümesinin altında bir büyüme oranıyla büyüyor olması, TCMB’yi siyaset faizini daha fazla yükseltmekten alıkoyuyor. Enflasyondaki durum ise hedeflenen enflasyonun çok gerisinde kalınmaya devam ettiğini gösteriyor. Bu durumda da TCMB’nin bu basamakta siyaset faizini düşürmesinin yanlışsız olmayacağı ortaya çıkıyor. Taylor Kuralı çerçevesinde TCMB’nin mevcut siyaset faizini düşürmemesi gerçek bir yaklaşım olmuştur.”
