Orta Asya’da yer alan ve tıpkı vakitte Türk Devletleri Teşkilatı üyesi olan bazı ülkelerle Avrupa Birliği bir müddettir ticari muahedeler gerçekleştirmeye çalışıyor. Türk devletlerinin de sıcak baktığı bu muahedeler için birtakım adımlar da atıldı.
Kısa bir mühlet evvel Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın Güney Kıbrıs’a elçi ataması ise bu görüşmelerin nihayete erdiğini düşündürtüyor. AB ile imzalanan bu mukavele yalnızca bir elçi ataması değil Kıbrıs’a dair de bir tavır içeriyor.
AB ve Türk devletleri ortasındaki Kıbrıs görüşmeleri bir müddettir sıklaştı.
Türk devletleri ile AB ortasında Kıbrıs konusu ise yeni bir gündem değil 2024 Kasım’ında AB mevzuyla ilgili açıklama yayınlamış ve devletlere reaksiyon göstermişti.
Kırgızistan’da düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) doruğuna Kuzey Kıbrıs’ın gözlemci olarak davet edilmesi, Avrupa Birliği’nde (AB) rahatsızlık yaratmıştı.
AB üyesi olan Kıbrıs Rum Bölümü’nün karşı çıktığı bu davete Brüksel’den de reaksiyon gelmiş; AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, yazılı bir açıklamayla kelam konusu daveti sert bir formda eleştirdi. Borrell, bu adımı ‘Kıbrıslı Türk ayrılıkçı yapının yasallaştırılması çabası’ olarak nitelendirmişti. Borrell bu adımı KKTC’yi ‘meşrulaştırma’ eforu olarak nitelemişti.
Kasım’dan Nisan’a çok şey değişti.
AB’nin bir müddettir ticari münasebetler yürütmek istediği Türk devletleriyle bu muahedeyi nihayete erdirdiği görülüyor.
Türk Devletleri Teşkilatı üyeleri Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan ile Orta Asya ülkesi Tacikistan’ın AB ile imzaladığı ortak bildiride Kıbrıs’a dair unsur ise şaşkınlık yarattı. Bildirinin 4. Unsurunda; ‘Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun 541(1983) ve 550 (1984) sayılı kararlarına güçlü tahahütümüzü yineleriz.’ deniyor.
Bu hususlar direkt olarak Kıbrıs’ı ilgilendiriyor.
Güney Kıbrıs’ı tanıdılar, Türkiye’yi işgalci ilan ettiler.
Türk Devletleri Teşkilatı üyelerinin kabul ettiği BMGK’nın 541 sayılı kararı KKTC aleyhine bir husus. Kararda KKTC ilanı kınanıyor, hukuken geçersiz sayılıyor, öbür devletlere KKTC’yi tanımama ve yalnızca Rum idaresini tanıma daveti yapılıyor. Kararda ayrıyeten 1974 yılında alınan 365 ve 1975 yılında alınan 367 sayılı kararlar da tekrar teyit ediliyor. Bu kararlarda Türk Barış Harekatı kınanıyor ve Türk askerlerinin derhal geri çekilmesi isteniyor.
Bu karar birebir vakitte Güney Kıbrıs’ı ‘tek yasal hükümet’ ilan ediyor.
550 sayılı karar da tekrar yalnızca KKTC’yi değil Türkiye Cumhuriyeti’ni de maksat alan noktalar içeriyor.
BMGK’nin 550 sayılı kararı, Türkiye ile KKTC ortasında büyükelçi atanmasını “ayrılıkçı ve yasadışı” bir teşebbüs olarak nitelendirerek kınarken, bu adımın geri çekilmesini talep ediyor; ayrıyeten tüm ülkelere KKTC’yi tanımamaları, desteklememeleri ve yardımda bulunmamaları davetinde bulunuyor.
GKRY’nin “Kıbrıs Cumhuriyeti” olarak bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet gösterilmesi gerektiği vurgulandı.
AB’nin iktisat paketi mi buna yol açtı?
İddialara nazaran AB’nin bir müddet evvel 12 milyar Euro bedelinde Orta Asya için bir yatırım paketi açıklaması, Türk devletlerini AB ile ticareti geliştirmek ismine bu türlü bir karar aldırmış olabilir.
Güney Kıbrıs’ın tanınarak elçi atanması ve imzalanan BMGK unsurları AB’nin elini hem Türkiye’ye hem de KKTC’ye karşı güçlendirmiş görünüyor.
