İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 23 Nisan’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki sarsıntıya dair bir rapor hazırladı. Raporda bölgede 1766’dan bu yana biriken tansiyonun yaklaşık yüzde 12’sinin bu zelzeleyle boşaldığı değerlendirildi. İşte İTÜ’nün sarsıntı raporuna dair detaylar.
İTÜ’den İstanbul sarsıntısı raporu.
İstanbul 23 Nisan 2025’te saat 12.49’da 6.2 büyüklüğündeki sarsıntıyla sallandı. Yerin 13 kilometre derinliğinde meydana gelen zelzele 13 saniye sürdü. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Maden Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kumral uyumunda, Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Prof. Dr. Seda Yolsal Çevikbilen, Doç. Dr. Tuna Eken, Prof. Dr. Hülya Kurt, Doç. Dr. Beyza Taşkın ve Dr. Murat Şahin’in yer aldığı Afet İdaresi Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) Kümesi tarafından ’23 Nisan 2025 Orta Marmara Sırtı Zelzelesi (Mw 6,2: 12.49 – 26 km Silivri Güneyi)’ başlıklı ön rapor hazırlandı.
Rapora nazaran artçı sarsıntılar yaklaşık 40 kilometre uzunluğunda ve 12 kilometre genişliğinde bir alanda gerçekleşti.
1766 yılından bu yana biriken tansiyonun yüzde 12’si boşaldı.
23 Nisan sarsıntısına dair hazırlanan raporda sarsıntının meydana geldiği bölgenin en son Mayıs 1766’da zelzele üreten Doğu Sırt Kuzey Segmenti (Kumburgaz Fayı) ile Silivri Sırt Güney Hudut Fayı ortasında yer aldığı belirtildi.
6.2 büyüklüğündeki sarsıntıyla birlikte 1766 yılında bu yana biriken sismik tansiyonun yaklaşık yüzde 12’sinin boşaldığı vurgulandı. Rapora nazaran ana sarsıntı 30 metrelik yer değiştirmeyle meydana geldi. 23 Nisan’daki sarsıntı en çok Küçükçekmece’de hissedildi. Küçükçekmece’yi, Eyüp, Marmara Ereğlisi ve Avcılar izledi.
“Stres boşaldı demek yanlış. Fayın büyük kısmı hala yerinde duruyor.”
MATAM Müdürü Prof. Dr. Cenk Yaltırak, ‘Fayın sırf küçük kısmında yaklaşık 30 santimetrelik bir hareket yaşandı. Halbuki tıpkı bölgede 3,7 metrelik bir tansiyon birikmiş durumda. Bu, büyük zelzelenin habercisi değil ancak ‘Stres boşaldı.’ demek de yanlış. Fayın büyük kısmı hala yerinde duruyor’ dedi.
Yaltırak kelamlarını şöyle sürdürdü:
‘1999 İzmit zelzelesi örneğinde olduğu üzere tek bir sarsıntı değil, üç farklı fayın tıpkı anda kırılmasıyla oluşan bir dizi zelzele yaşadık. Birinci büyüklük ölçümleri 7,4’tü fakat moment hesapları 7,5’i buldu. Üstelik o gün Düzce kırılmadı, o da bir ay sonra kırıldı. Şayet tıpkı gün kırılmış olsaydı, bugün yaşadığımız yıkım çok daha büyük olurdu.’
“7.8 büyüklüğündeki zelzele senaryosu dehşet yaratmak için değil, gerçek mühendislik hesabıyla ortaya konuldu.”
Marmara’da beklenen büyük zelzeleye dair de konuşan Yaltırak, bunun uydurma olmadığını belirtti. Prof. Dr. Yaltırak, şunları söyledi: “Bu sayı, bilimsel olarak yapılmış doktora çalışmalarıyla, moment hesaplarıyla, fay uzunluklarıyla hesaplandı. Yani bu sayının gerisinde önemli bir akademik emek, yüzlerce uzmanın çalışması var. Mühendis olarak görevimiz, toplumun karşı karşıya kalabileceği en büyük riski tanımlamaktır.”
Prof. Dr. Yaltırak, sözlerini şöyle tamamladı:
‘Ama beşerler duymak istediklerini dinliyor. Bu, bilimden uzaklaşma hali. Beşerler gerçekleri konuşanlara değil, kendilerini rahatlatanlara inanıyor lakin gerçek şu ki tabiatın keyfi yok. Unutuldukça zelzele hatırlatıyor kendini. ‘Yarın Marmara’da 6,5 büyüklüğünde bir zelzele olmayacak.’ diyemem. Olursa da bilmiş olmam. Bu bir varsayım değil, bir risk idaresi sorunudur. Bizim misyonumuz, en büyük riski tanımlayıp buna karşı kentsel dönüşüm planlamak, afet senaryosu üretmek.’
