Seninle dürüstçe konuşmak istiyorum. Hayatının kıymetli bir dönemindesin. İmtihanlar, yalnızca notlar ya da diplomalarla ilgili değil; tıpkı vakitte vaktini nasıl yönettiğin, gerilimle nasıl başa çıktığın, kendi potansiyeline ne kadar inandığınla da ilgilidir. Şayet kendini “Bugün de çalışamadım, yarın kesin başlıyorum” diyen o tanıdık cümlelerin içinde buluyorsan, yalnız değilsin.
Erteliyoruz. Zira insanız. Zira bazen korkarız, bazen yoruluruz, bazen nereden başlayacağımızı bilemeyiz. Ancak işte tam da bu noktada, farkındalık başlar. Şayet neden ertelediğini anlarsan, kendine orijinal bir başlangıç fırsatı verirsin. Dr.Oksijen olarak bakış açımız, bilimsel temelli, pedagojik açıdan sağlam ve öğrencilerin gerçek gereksinimlerine cevap veren bir pedagojik yaklaşım oluşturmak. Öğrenci ve öğretmenlerin öğrenme ve öğretme süreçlerini en verimli hale getirmek gayesiyle, bilimsel temelli, pedagojik olarak sağlam ve çağdaş teknolojilerle desteklenen içerikler geliştirmek emel.
Bunu yaparken imtihan psikolojisini de göz önünde bulundurmak gerekir. Eğitim yaklaşımımızda sırf teorik bilgileri sunmakla kalmayıp, öğrencilere eleştirel düşünme, sorun çözme ve analitik yetenekler kazandırmayı da hedefliyor. Bu doküman, bu yazı; yalnızca sana imtihanlara nasıl çalışacağını değil, birebir vakitte zihnindeki “yetişmeyecek” korkusunu nasıl yöneteceğini, motivasyonunu nasıl bulacağını ve en değerlisi de, kendi hayatının sorumluluğunu nasıl alabileceğini anlatıyor. Ertelemenin unsurlarını ele alıyor. Haydi daima birlikte bakalım.
Başlangıç Sekansı
Zaman geçiyor. Fakat sen hâlâ başlamak için en hakikat yerdesin.Haydi, kendin için bir adım at. Zira bu öykünün kahramanı sensin. İmtihanlara çalışmayı ertelemenin birçok sebebi vardır. Birinci olarak, öğrencilerin birçok imtihanların doğurduğu gerilimi ve tasayı muvaffakiyetle yönetememekte, bu nedenle çalışma süreçlerini erteleme yolunu tercih etmektedir. Bunun yanında, bir başka değerli etken motivasyon eksikliğidir; öğrenciler ekseriyetle çabucak sonuç alamayacakları aktivitelerden uzaklaşıp, anlık tatmin sağlayan etkinliklere yönelme eğilimindedirler. Ayrıyeten vakit idaresinde yaşanan zorluklar, dikkat dağınıklığı ve mükemmeliyetçilik, imtihanlara çalışmayı daima olarak ertelemenin öbür yaygın nedenleri ortasında yer alır. Tüm bu ögeler, öğrencilerin tesirli bir çalışma sistemi oluşturmasını zorlaştırmaktadır.
Erteleme Bir Alışkanlık mı?
Erteleme alışkanlığı, bireyin hem ruhsal hem de fizyolojik sıhhati üzerinde olumsuz tesirlere neden olabilir. Ruhsal açıdan bakıldığında, daima ertelemeyle karşılaşan bireylerde özsaygı kaybı ve suçluluk duygusu belirginleşebilir. Kişi, işlerini vaktinde tamamlayamamaktan kaynaklı olarak kendine olan inancını yitirir ve bu, uzun vadede motivasyon kaybına ve artan tasaya sebep olabilir. Fizyolojik boyutta ise, erteleme gecikmiş işlerin birikmesiyle gerilim hormonlarının artmasına yol açar. Bu durum, kronik yorgunluk, baş ağrıları, uykusuzluk üzere sıhhat sıkıntılarını tetikleyebilir, bu vakitsiz baskı altında kalmak bedenin bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir.
Erteleme alışkanlığı, çoklukla gerilimi ve anksiyeteyi artıran bir davranış olarak kabul edilir. Bireyler, yapılması gereken vazifeleri erteleyerek, kendilerini vakit baskısı altında bulabilir ve bu da gerilim düzeylerini artırabilir. Bu durum, daima yetişme gayreti ve işlerin son dakika tamamlanma çabasıyla birleştiğinde, kişinin anksiyete seviyesini değerli ölçüde yükseltebilir. Anksiyete, ekseriyetle artan kalp atış suratı, terleme ve dikkat dağınıklığı üzere fizikî belirtilerle kendini gösterir. Erteleme, sorun çözme yeteneklerini azaltır ve bu da bireylerin öz değerlendirmelerinde ve gerilim idaresinde zorlanmalarına neden olabilir, hasebiyle genel hayat kalitesini düşürebilir. Motivasyon kaybı, erteleme alışkanlığının yaygın bir sonucu olup, çoklukla kişinin kendine olan inancını yitirmesiyle ilişkilidir. Daima erteleyen bireyler, vazifelerini başlatma yahut tamamlama konusunda isteksizlik duyar ve bu durum vakitle alışkanlığa dönüşebilir. Her geciktirilen vazife, kişinin kendi başarısızlık algısını pekiştirir ve motivasyon eksikliğini daha da artırır. Bu döngü, öğrencilere imtihan çalışmaları kelam konusu olduğunda önemli dezavantajlar yaratır, zira öğrenme sürecine adım atmak zorlaşır ve böylelikle akademik muvaffakiyet da etkilenir. Motivasyon kaybı, birebir vakitte güç düzeylerini ve fırsatları kullanma yeteneğini de olumsuz etkileyerek bireylerin çeşitli alanlardaki gelişimini sınırlayabilir.
Bir Davranış Olarak Erteleme
Erteleme davranışı, çoklukla kaçınılmaz misyonların sorumluluklarından kaçmak için şuurlu yahut bilinçsiz olarak yapılan bir aksiyondur. İşlerin daima ötelenmesi, bireylerin kendilerini işe motive etmekte zorlandığı, iş yüklerinin üstesinden gelme marifetinin azalması sebebiyle ortaya çıkar. Yetersiz planlama, kaygılar ve dikkat dağıtıcı ögeler, bu davranışın önde gelen nedenlerindendir. Bu etkenler, bireyin kendisine olan inancını sarsar ve muvaffakiyet yolunda mahzur oluşturur. Erteleme davranışının anlaşılması, bu döngüyü kırmanın birinci adımıdır. Bu davranışın altında yatan nedenleri keşfederek, bireyler şahsî gelişimlerini ve iş muvaffakiyetlerini olumlu tarafta etkileyebilir.
Erteleme alışkanlığının üstesinden gelmek için bireylerin kendilerini tanımaları ve erteleme davranışlarının nedenlerini anlamaları değerlidir. Bu süreç, kendine uygun stratejiler geliştirmekle başlar. Öncelikle, vakit idaresi hünerlerini geliştirmek ve çalışma müddetlerini dikkatlice planlamak gerekir. Ertelemeyi azaltmak için günlük ve haftalık gayeler belirlemek, küçük adımlarla büyük vazifeleri bölmek tesirli olabilir. Ayrıyeten, çalışma arkadaşlarıyla bir ortaya gelip küme çalışmaları yapmak yahut takviye almak da motivasyonu artırabilir ve erteleme eğilimlerini azaltabilir. Maksat belirleme ve planlama, erteleme alışkanlığını kırmada temel bir strateji olarak kabul edilir. Öğrenciler, uzun vadeli amaçlarını net bir formda tanımlamalı ve bu maksatları küçük, ulaşılabilir adımlara bölmelidir. Her maksat için bir vakit dilimi belirleyerek, çalışmaları planlamak ve makul bir sistem dahilinde ilerlemek başarıyı artırabilir. Planlama kademesinde önceliklendirme yaparak en değerli misyonları evvel tamamlamak, motivasyonu artırabilir ve gerilimden kaçınmayı sağlar.
Ertelememek İçin Liste
Günlük denetim listeleri hazırlamak, yapılan işleri görmek ve şimdi tamamlanmamış vazifeleri hatırlamak açısından yararlı olabilir. Ödül ve ceza sistemi, erteleme davranışını yönlendiren güçlü bir motivasyon aracıdır. Bireyler, belirlenen gayelere ulaştıktan sonra kendilerine verecekleri küçük ödüllerle motivasyonlarını artırabilirler. Bu mükafatlar, bir kitap okumak, kısa bir yürüyüşe çıkmak yahut sevilen bir diziyi izlemek üzere şahsî tercihlere nazaran şekillendirilebilir. Cezalar ise gayelere ulaşamayınca uygulanan, örneğin toplumsal medya kullanımını sınırlama üzere kendini denetim altında tutmayı sağlayan metotlardır. Bu sistem, bireyin kendi davranışlarının sonuçlarını direkt deneyimlemesi açısından değerli bir öğrenme süreci sunar. Dışsal ve içsel motivasyon, erteleme alışkanlığını yenmede kritik rol oynar. Dışsal motivasyon, bireyi dışarıdan gelen mükafatlar yahut cezalar ile harekete geçiren faktörlerden oluşur. Bu çeşit motivasyon, kısa vadede işe yarasa da uzun vadeli muvaffakiyet için kâfi değildir.
İçsel motivasyon ise bireyin kendi içsel tatminine ve ferdî gayelerine odaklanmasını sağlar. Kendi isteklerine uygun ve manalı maksatlar belirlemek, uzun müddetli muvaffakiyet ve sürdürülebilir uğraş için kıymetlidir. İçsel motivasyonu artırmak ismine, bireyin kendine olan inancını sağlamlaştırması ve ferdî gelişime yatırım yapması gereklidir. Bu istikrar, sağlıklı ve tesirli bir çalışma alışkanlığı geliştirmenin anahtarıdır.
Sınavlar ve Çalışma Alışkanlıkları
Sınavlara tesirli bir biçimde hazırlanabilmek için çalışma alışkanlıkları geliştirmek büyük kıymet taşır. Bu alışkanlıklar, verimlilik ve muvaffakiyete giden yolda kritik rol oynar. Birinci adım, bireyin kendi öğrenme biçimini keşfetmesidir; görsel, işitsel yahut dokunsal öğrenme usullerinden hangisinin daha tesirli olduğunun belirlenmesi, çalışma gereçlerinin ve usullerinin seçimini kolaylaştırır. Akabinde, gaye odaklı kısa ve uzun vadeli planlar oluşturarak, çalışma süreçlerini takip etmek ve sonuçları kıymetlendirmek değerlidir. Uygulanan öğrenme stratejilerinin tertipli olarak gözden geçirilmesi, eksiklerin belirlenmesi ve gerekirse yeni metodolojilerin benimsenmesi, imtihan muvaffakiyetini artırabilir.
Disiplin ve rutin, imtihanlara hazırlık sürecinin temel taşlarıdır. Çalışma rutinleri oluşturmak, günlük programlarda makul bir çalışma saatine bağlı kalmayı gerektirir. Bu sayede, beyin belli saatlerde çalışmaya alışarak dikkat ve konsantrasyonu artırır. Disiplin, şahsî sorumluluğun bir yansımasıdır; bu nedenle, her gün tıpkı saatlerde başlayan ve biten bir çalışma programı yapmak ehemmiyet taşır. Rutin, bireyin iç motivasyonunu müdafaaya yardımcı olarak ertelemeyi önler. Çalışma alanının nizamlı olması, çalışma mühletinin teknoloji üzere dikkat dağıtıcı ögelerden arındırılması, disiplinin sürdürülebilirliğine katkı sağlar. Vakit idaresi, imtihan hazırlığında verimliliği artırmanın anahtarıdır. Tesirli vakit idaresi için öncelikle, yapılacak misyonların listelenmesi ve bu vazifelerin ehemmiyet derecesine nazaran sıralanması gereklidir.
Pomodoro Tekniği
Bunun üzere müddetli çalışmalar, dikkat müddetini yönetmek ve dinlenme aralıkları planlamak için kullanılabilir. Belli müddetler içinde çalışma ve akabinde kısa molalar vermek, çalışma sırasında zihinsel tazelik sağlar. Birebir vakitte, büyük vazifeleri daha küçük, yönetilebilir modüllere bölmek, vaktin daha aktif kullanılması ve motivasyonun korunması açısından yararlıdır. Odaklanma ve konsantrasyon, imtihanlara tesirli hazırlık için kritik kıymettedir. Bu maharetlerin gelişmesi için çeşitli antrenmanlar yapılabilir. Meditasyon ve mindfulness çalışmaları, zihnin sakinleşmesine, kanıların mevcut an üzerinde ağırlaşmasına yardımcı olur. Bunun yanı sıra, belli bir mühlet boyunca yalnızca tek bir misyona odaklanmak ve dikkati dağıtan ögeleri minimize etmek için çevresel şartları düzenlemek değerlidir. Beyin jimnastiği sağlayan bulmacalar ve dikkat gerektiren oyunlar, konsantrasyon kapasitesinin artmasına katkı sağlar. Ayrıyeten, derin nefes idmanları, zihinsel berraklığı artırarak odaklanmayı geliştirir.
Sınav telaşı, imtihan öncesinde ve sırasında öğrencilerin zihninde oluşan gerginlik ve telaş durumudur. Bu telaş, ekseriyetle imtihanın sonuçlarına ait beklentiler, muvaffakiyet baskısı ve yeteneklerine duyulan güvensizlikten kaynaklanır. Tasa seviyesini azaltabilmek için bireylerin öncelikle imtihanın yalnızca bir kıymetlendirme aracı olduğunu ve hayattaki tek muvaffakiyet ölçütü olmadığını fark etmeleri gerekir. Ayrıyeten, imtihan öncesi güzel bir hazırlık süreci ile rahat ve nizamlı bir çalışma ortamı sağlamak korkuyu azaltmada kıymetli rol oynar. İmtihan günü geldiğinde sağlıklı beslenme, kâfi uyku ve gerçek nefes alma teknikleri imtihan performansını olumlu istikamette etkileyebilir.
Bitirirken
Sınavlara çalışmayı erteleme alışkanlığının toplumsal ve ekonomik tesirleri uzun vadede önemli meseleler yaratmaktadır. Toplumun büyük bir kısmı, imtihanlara gereğince hazırlanamadığı için eğitim düzeyinde bir düşüş yaşanabilir. Bu durum, ekonomik açıdan da tesirler yaratır; zira yeterli eğitim alamayan bireyler daha az nitelikli iş gücü olarak iş piyasasına girebilir ve bu da ülkenin genel ekonomik performansını olumsuz etkileyebilir. Toplumda genel bir verimlilik kaybına yol açabilir ve bireylerin genel hayat kalitesinde düşüşe neden olabilir, zira eğitim ve tahsil seviyesinin düşmesi, bireylerin meslek imkanlarını ve karlarını kısıtlar.
Sınavlara çalışmayı erteleme alışkanlığının eğitim sistemine olan yansımaları hayli ciddidir. Öğrencilerin bu alışkanlığı devam ettirmesi, genelde düşük imtihan sonuçlarına ve münasebetiyle eğitim muvaffakiyetlerinin azalmasına yol açmaktadır. Bu durum, okulların genel muvaffakiyet oranını düşürerek eğitim kurumlarının prestijini zedeleyebilir. Ayrıyeten bu alışkanlık, öğretmenlerin ve eğitimcilerin müfredat üzerindeki baskısını artırabilir, çünkü öğrencilerin hususları anlaması ve bilgileri sindirmesi daha güç hale gelir. Eğitim sisteminde uzun vadede verimsizliği teşvik eder ve ülkelerin ulusal ve memleketler arası eğitim sıralamalarını olumsuz etkileyebilir. İmtihanlara çalışmayı ertelemenin birçok farklı sebebi olduğu üzere, bu alışkanlığın üstesinden gelinmesi de bir o kadar kıymetlidir. Ertelemenin ruhsal ve fizyolojik tesirleri, bireylerin ruhsal sıhhatleri üzerinde olumsuz tesirlere sebep olabilir. Bu nedenle, erteleme alışkanlığının kaynağını anlamak ve bu doğrultuda gaye belirleme, planlama, ödül ve ceza sistemi, ayrıyeten hem dışsal hem de içsel motivasyon kaynakları hayati kıymet taşır. Önerilen metotlar dahilinde disiplin oluşturma, vakti faal bir formda yönetme ve gerilimle başa çıkmayı öğrenme, muvaffakiyete ulaşmada kritik faktörlerdir. Unutulmaması gereken, erteleme alışkanlığının yalnızca ferdi değil, toplumsal ve ekonomik seviyede de yankıları olduğudur. Eğitim sistemi ve iş hayatı üzerinde derin tesirleri olabileceğinden, şahsî seviyede alınan tedbirler, daha geniş kapsamda olumlu değişim sağlayabilir.
Dr. Oksijen’den 10 Soru 10 Cevap
1. Erteleme yalnızca tembellik midir?
Hayır. Çoklukla gerilim, dehşet, düşük özgüven yahut mükemmeliyetçilik üzere ruhsal etkenlerle bağlantılıdır.
2. Neden daima erteliyorum?Çünkü beynin, kısa vadeli rahatlığı uzun vadeli muvaffakiyete tercih ediyor. Bu, öğrenilmiş bir kaçınma reaksiyonu olabilir.
3. Ertelemeyi nasıl fark ederim?Cevap: Sürekli “sonra yaparım” diyorsan ve çalışmaya başlamak sana sıkıntı geliyorsa, erteleme döngüsüne girmiş olabilirsin.
4. Ertelemeyi nasıl kırabilirim?Küçük adımlarla başla. Bir sayfa oku, 10 dakika çalış, bir mevzuyu bitir. Hareket motivasyon doğurur.
5. Vakit idaresi neden bu kadar değerli?Çünkü imtihan hazırlığı yalnızca bilgi değil; hakikat vakitte, yanlışsız mevzulara odaklanmayı da içerir.
6. Pomodoro Tekniği işe fayda mı?Evet! 25 dakika çalış + 5 dakika orta modeli, dikkat müddetini ve odaklanmayı artırır.
7. Motivasyonum yoksa yeniden de çalışmalı mıyım?Evet. Motivasyon bazen çalışmayla gelir. Aksiyon, zihni harekete geçirir.
8. Erteleme sıhhatimi tesirler mi?Evet. Daima gerilim ve son dakikaya bırakılan işler uyku bozuklukları, dert ve tükenmişlik yaratabilir.
9. İmtihan derdi ertelemeye sebep olur mu?Evet. Korku arttıkça kaçınma davranışı gelişebilir. Bu da çalışmayı ertelenecek bir yük haline getirir.
10. Bu alışkanlığı büsbütün yenebilir miyim?Elbette. Farkındalık + planlama + dayanak = dönüşüm. Erteleme öğrenilmiş bir davranışsa, değiştirmek de mümkündür.
Referans:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/209682
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
