Diyelim ki bir ölçü birikimin var. Altına mı yatırsam, pay mi alsam, yoksa mesken mi baksam derken… aklına bir fikir düştü: Yurt dışında yatırım yapmak nasıl olur sanki? İşte o fikir, birinci bakışta uzayda mesken almak üzere gelebilir lakin aslında düşündüğün kadar uzak değil. Artık yalnızca Türkiye’deki değil, dünyanın dört bir yanındaki fırsatlara ulaşmak mümkün. Üstelik bunu yaparken illa milyon dolarlık portföyün olması da gerekmiyor.
Peki nereden, nasıl, hangi ülke inançlı, hangisinin karı daha yüksek? İşte sana tüm ayrıntılarıyla yurt dışı yatırım rehberi!
Yurt dışında yatırım yapmak ne demek?
Kısaca, öteki bir ülkenin finansal sistemine dahil olmak diyebiliriz. Bu bazen orada pay senedi almak olur, bazen bir mesken ya da arsa satın almak, bazen de direkt iş kurmak. Yani yatırım yalnızca parayı bir yere koyup beklemek değil; stratejik kararlar almayı da içeriyor.
Yurt dışı yatırımların en hoş yanı nedir?
Türkiye’de yaşanan ekonomik dalgalanmalardan etkilenmeyen, farklı döngülerde çalışan bir portföy oluşturmak. Bir nevi riski yaymak üzere düşün. Lakin alışılmış ki ‘nerede neye yatırım yapılır?’ sorusunun yanıtı şahıstan şahsa değişiyor.
Gel, ülkeleri birlikte turlayalım.
ABD, yatırım deyince akla gelen birinci yerlerden biri.
Apple, Tesla, Microsoft… Payları buradan alınıyor. Üstelik Türkiye’den birçok aracı kurum sayesinde Amerikan borsalarına yatırım yapmak artık çocuk oyuncağı. Avantajı? Dev şirketlere ortak oluyorsun. Eksisi? Dolar bazlı vergi kesintileri ve ABD’nin karmaşık vergi sistemi. Lakin nizamlı takip edersen, uygun araştırırsan, Wall Street’te küçük de olsa bir köşen olabilir.
Avrupa’da bir taşla iki kuş vurabilirsin.
Portekiz, Yunanistan, İspanya üzere ülkeler yatırım yoluyla oturum müsaadesi veriyor. Ekseriyetle 250-500 bin euro ortası gayrimenkul alımı bu iş için kâfi oluyor. Konutun oluyor, bir yandan kira getirisi alıyorsun, bir yandan Avrupa kapılarını aralıyorsun. Lakin dikkat: Son yıllarda bu programlarda sıkılaşma var. Her şey resmiyete dayalı, o denli elden bir şeyler olmaz. Yani kurallara nazaran oynarsan kusursuz, lakin ‘kolay yoldan hallederim’ kafasındaysan problem büyük.
Birleşik Arap Emirlikleri, bilhassa Dubai, yatırımcıların gözdesi olmuş durumda. Neden?
Çünkü gelir vergisi yok. Gayrimenkul alıyorsun, kira getirisi yüksek, üstüne üstlük Türk yatırımcılar için vize süreçleri bile kolay. Fakat doğal ki kültürel farklar, sıcak iklim ve kimi hukuksal ayrıntılar var. Ayrıyeten oradaki piyasa da epeyce oynak. Bugün yatırım bedeli yüksek olan bir bölge, yarın pat diye gözden düşebilir. Takipte kalmak koşul.
Asya pazarları biraz karışık lakin bir o kadar da heyecan verici.
Endonezya’dan Vietnam’a, Tayland’dan Hindistan’a kadar Asya ülkeleri düşük maliyetle yatırım yapılabilecek yerler ortasında. Kimilerinde tarım yerleri popülerken, kimilerinde teknoloji startup’larına yatırım yapılabiliyor. Avantajı? Erken girersen büyüme potansiyeli yüksek. Lakin eksisi de büyük: lisan sorunu, siyasi risk, mevzuat karmaşası… Yani temkinliysen ve güzel bir araştırmacıysan kazanırsın; aksi takdirde ‘ben nereye geldim?’ dedirtebilir.
İngiltere sana inançlı bir yatırım ortamı sunabilir, lakin cüzdanına biraz fazla yük bindirebilir.
İngiltere yatırımcılara itimat verir. Tüzel sistem oturmuş, gayrimenkul piyasası şeffaf, borsa sağlam. Lakin giriş maliyetleri yüksek. Londra’da bir stüdyo daire bile 350-600 bin euro’dan başlıyor. Yani inançlı liman lakin limana yanaşmak oldukça değerli. Ayrıyeten Brexit sonrası kurallarda da değişiklikler oldu. Vize programları eskisi kadar kolay değil. Lakin bir halde girersen, uzun vadede hoş meyveler toplayabilirsin.
Kanada’da yatırım yapmak sabır istiyor ancak sonunda huzurlu ve istikrarlı bir çıkar sağlayabiliyor.
Kanada genelde yaşamak isteyenlerin gözdesi ancak yatırım açısından da epeyce cazip. Bilhassa emlak piyasası uzun vadede sağlam duruyor. Ayrıyeten birtakım eyaletlerde yatırım yoluyla oturum almak da mümkün. Lakin unutma, Kanada bürokrasisi önemli bir sabır testi. Her şey evraklı, kayıtlı ve nizamlı olmalı. “Ben müracaatımı verdim, artık çay koyayım” rahatlığı yok. Ancak düzenliysen, bu ülke seni yarı yolda bırakmaz.
Peki, nereden başlamalıyım?
Önce ne istediğini netleştir. Pasif gelir mi istiyorsun, oturum müsaadesi mi, yoksa borsadan çıkar mı? Hangi ülke sana hitap ediyor? Risk seviyen ne? Bunları netleştirip sonra o ülkeyle ilgili ayrıntılı bir araştırmaya gir. Gerekirse yatırım danışmanlarından dayanak al. Ve unutma; yurt dışında yatırım yapmak, yalnızca paranı değil, vizyonunu da büyütür.
