Türkiye üzere yüksek enflasyon ortamlarında sıkça duyduğumuz bir kavram var: Enflasyon Muhasebesi. Kulağa teknik gelse de, aslında şirketlerin mali tablolarını daha gerçek yansıtabilmesi için yapılan bir düzeltmeden ibaret. Dr. Hakan Özerol, bu mevzuyu da herkesin anlayabileceği formda açıklıyor. Gelin birlikte enflasyon muhasebesinin ayrıntılarına bakalım! 👇
Enflasyon muhasebesi neden gündeme geldi?
Çünkü Türkiye’de uzun müddettir yüksek enflasyon var ve bu, şirketlerin mali tablolarında aldatıcı sonuçlara yol açabiliyor. Örneğin; 2015 yılında alınmış bir binayı hala 2015 fiyatıyla bilanço pahasında göstermek, bugünkü ekonomik gerçeklerle örtüşmez. İşte bu farkı düzeltmek için enflasyon muhasebesi devreye giriyor.
Amaç, gerçeğe daha uygun mali tablolar oluşturmak.
Dr. Özerol’un da vurguladığı üzere, bu uygulama sayesinde şirketler varlıklarını ve borçlarını günümüz kıymetiyle gösterebiliyor. Bu da hem yatırımcıların hem de devletin, şirketin gerçek durumunu daha net görebilmesini sağlıyor.
Sadece kimileri için değil, tüm şirketler için geçerli!
Kimi vakit enflasyon muhasebesi yalnızca halka açık şirketler için gerekliymiş üzere algılansa da bu gerçek değil. Tüm şirketler, şayet muhakkak kriterleri sağlıyorsa bu uygulamayı yapmak zorunda. Hasebiyle küçük ya da büyük fark etmiyor, mevzuat bu hususta net!
Peki, nasıl yapılıyor bu enflasyon muhasebesi?
Enflasyon muhasebesi, nakdî olmayan birtakım kalemlere; örneğin duran varlıklardaki birtakım sabit kıymetler, stoklar ve öz sermayeye uygulanıyor. Bunlar, enflasyondan arındırılmış hale getirilerek yeni bir sistemle muhasebeleri tutulmuş oluyor. Tahliller de buna nazaran yapılıyor.
Varlıklar yine pahalanıyor.
Enflasyon muhasebesinde şirketlerin sabit değerleri (örneğin bina, araç, makine) yine değerlendirilip gerçek pahası üzerinden mali tablolara yansıtılıyor. Bu sayede geçmiş yıllarda alınan, lakin bugünkü pahası çok farklı olan kalemlerde düzeltme yapılıyor.
Şirketin karı düşebilir, fakat bu berbat bir şey değil.
İşin enteresan tarafı şu, enflasyon muhasebesi yapıldığında birtakım şirketlerin görünürdeki karı düşebiliyor. Fakat bu, şirketin berbata gittiği manasına gelmiyor. Bilakis, bu düzeltme sayesinde artık çok daha gerçekçi bir tablo ortaya çıkıyor.
Tek seferlik değil, devamlı yapılmalı!
Kısaca özetlemek gerekirse enflasyon muhasebesi, çok yüksek enflasyon ortamında şirketlerin elde etmedikleri karlar üzerinden vergi ödememeleri için uygulanan bir sistem. Dr. Özerol’un altını çizdiği değerli bir bahis daha var. Bu uygulamanın bir keze mahsus değil, tertipli bir biçimde yapılması gerektiği. Zira enflasyon da daima değişiyor, münasebetiyle mali tablolar da buna nazaran güncellenmeli.
