‘Derinleşmek kolay değil. Fakat mümkün.’
Öğretmenler odası sohbetlerinin birinde bir öğretmen anlatmıştı:“Bir gün derste öğrencilerime şöyle dedim:
‘Bugün planladığım dersi iptal ediyorum. Yalnızca konuşacağız.’
Önce şaşırdılar, sonra göz göze geldik. O an anladım. Onlar dersi değil, beni dinliyorlardı. Zira ben o gün birinci defa kendimi, yalnızca öğretmen değil, insan olarak da sınıfa getirmiştim.”
Belki bu an sana da tanıdık gelir. Zira öğretmenlik, yalnızca ders anlatmak değil; insanca temas edebilmek, kendini de eğitimin bir kesimi yapabilmektir. Lakin çağdaş çağ, pek çok kişi üzere öğretmeni de daima hızlandırıyor. Tahminen de yavaş ebeveynlik üzere yavaş öğretmenlik kavramını da gündeme taşımalıyız. Ancak günümüzdeki öğretmenlerin sürat içinde yapmaları gerekenler net:
Planla, uygula, ölç, raporla…
Bu ağır akışta durmak, soluklanmak ve “Ben ne yapıyorum?” diye sormak cüret istiyor.
İşte tam da bu yüzden, derinleşmek bir gereksinim.
Peki nasıl? Bu süratli akış içinde durmak, yavaşlamak ve derinleşmek gerekir. Prof. Dr. Cem Balçıkanlı’nın Elma Yayınevi tarafından yeni yayımlanan kitabı “D-e-r-i-n-l-e-ş: Bir Öğretmenin Kendisine Sorması Gereken Sorular”, bu kavramı mercek altına alıyor. Bu kitap, öğretmenlik mesleğini bir içsel seyahat olarak ele alıyor ve okurlarını derin düşünmeye teşvik ediyor. Kitapta yer alan bilgiler ışığında bir öğretmenin derinleşmesi için atabileceği beş manalı adım:
- Dur. Nitekim dur.
Derinleşmek, her şeyden evvel yavaşlamayı gerektirir. Birtakım günler, dersin birinci beş dakikasını planı uygulamaya değil, sınıfa bakmaya ayır.Sınıfın havası nasıl? Sen nasılsın? Onlar sana nasıl bakıyor?Bir öğretmenin en güzel araçlarından biri “farkındalıktır.” Dersi başlatmadan evvel, tahminen de kendinle ve sınıfın ruhuyla yine temas kurman gerekir.
- Kendi öğretmenlik ideolojini yaz.
Hiç düşündün mü? Sınıfa her gün neye inanarak giriyorsun?“Benim öğretmenliğim neye yaslanıyor?”Bir sayfa bile olsa, bunu yaz. Tahminen “Her çocuğun öğrenme hakkı olduğuna inanıyorum.” diyeceksin. Ya da “Bir çocuğun göz teması, imtihan notundan pahalıdır.” diyeceksin. Kim bilir? Bu ideoloji senin iç pusulan olur — ve savrulmanı pürüzler.
- Meslektaşlarınla derin konuşmalar yap.
“Bugün derste ne yaptın?” yerine “Bugün seni sınıfta ne duygulandırdı?” sorusunu sor. Mesleksel sohbetleri yalnızca prosedür ve imtihanlardan çıkart. Hisler, ikilemler, kırılganlıklar, muvaffakiyetler ve çıkmazlar da konuşulmalı. Zira yalnız olmadığını fark etmek, öğretmenin en büyük güçlerinden biridir.
- Kendin için öğren.
Sadece performans değerlendirmeleri yahut seminer zorunlulukları için değil… Merak ettiğin, sana yeterli gelen bir mevzuyu öğrenmeye vakit ayır. Bu bir podcast olabilir, bir roman, bir makale ya da hiç bilmediğin bir alanda izlediğin bir sinema. Unutma, öğrenen bir öğretmen, yalnızca daha güncel değil; daha yaşayan, daha anlayan bir öğretmendir.
- Küçük ritüellerle kendine alan aç.
Masanın üstüne bir çiçek koy.
Her hafta bir öğrenciye teşekkür mektubu yaz.Ders bitince birkaç dakika “ne hissettim?” notu al.Aslında öğretmenliği insanlaştıran küçük şeylerdir. Ve derinleşmek, birden fazla vakit küçük lakin daima adımlarla gerçekleşir.
Son Kelam:
Derinleşmek, öğretmeni yavaşlatmaz — güçlendirir. Zira süratle akan sistemin içinde, kendi sesini duymayı başaran öğretmen, sadece kendi yolunu değil; öğrencisinin yolunu da aydınlatır.
X
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’
