ChatGPT, bir müddettir hayatımızın içinde. Bazen bir imtihan sorusunu çözerken, kimi vakit bir yazı yazarken elimiz ona gidiyor. Pekala bu dijital yardımcı hakikaten öğrenmemize katkı sağlıyor mu? Yoksa bizi düşünmekten alıkoyan bir kısa yol mu? Bu sorular artık yalnızca merak konusu değil, bilimsel araştırmaların da gündeminde.
Olumlu Bulgular: ChatGPT Öğrenmeyi Güçlendiriyor
Son yıllarda ChatGPT üzere üretici yapay zekâ araçlarının eğitimde nasıl kullanılması gerektiği üzerine çok sayıda çalışma yapıldı. 2025 yılında yayımlanan ve 51 çalışmanın bulgularının incelendiği kapsamlı bir meta-analiz (Wang & Fan, 2025), bu mevzudaki birinci güçlü bilimsel karşılığı verdi: ChatGPT, yanlışsız kullanıldığında öğrenmeyi hakikaten destekliyor. ChatGPT, öğrencilerin akademik muvaffakiyetini manalı biçimde artırıyor. Öğrencilerin motivasyonu yükseliyor, öğrenme süreçlerine ait algıları olumlu istikamette değişiyor ve en değerlisi, üst seviye düşünme hünerlerinde gelişmeler görülüyor.
ChatGPT nasıl katkı sağlıyor?
ChatGPT, bilhassa karmaşık hususları sadeleştirme, süratli geri bildirim sağlama ve farklı öğrenme tarzlarına ahenk gösterme konusunda epey tesirli. Üstelik sorun temelli öğrenme ortamlarında öğrencilerin daha etkin ve iştirakçi hale gelmesine de katkı sağlıyor (Deng, Jiang, Yu, Lu, & Liu, 2024).
Olumsuz Bulgular: Riskler ve Sınırlar
2023 ve 2024 yıllarında yayımlanan birtakım araştırmalar, ChatGPT’nin nasıl kullanıldığının, ne kadar kullanıldığından en az onun kadar kıymetli olduğunu gösteriyor. Yani yapay zekâdan en uygun biçimde yararlanmak için hakikat pedagojik bağlam gerekiyor. Aksi takdirde, bilhassa yapay zekâya çok güvenen ya da onu yalnızca hazır yanıt aracı olarak kullanan öğrencilerde imtihan performanslarının düştüğü gözleniyor. Kimi çalışmalar, eleştirel düşünmenin zayıflayabildiğini ve öğrencilerin düşünme biçimlerinin tekdüze hale gelebildiğini gösteriyor. (Wecks, Voshaar, Plate, & Zimmerman, 2024; Forero & Herrera-Suárez, 2023).
Öğretmenler Ne Yapabilir?
Tam bu noktada öğretmenlere büyük bir sorumluluk düşüyor. Zira ChatGPT bir ‘bilgi deposu’ değil, bir öğrenme ortağı olarak düşünülmeli. Öğretmenler, bu aracı sınıfta yalnızca yanıt veren bir makine üzere değil, öğrencilere soru sorduran, düşündüren ve tartışmaya açan bir kaynak olarak kullanmalı.
-
Rehberlik ve yönlendirme kural. Yapay zekâ kullanılırken öğrenciler yalnız bırakılmamalı.
-
Öğrencilerin yalnızca yanıt değil, soru da üretmeleri teşvik edilmeli. Merak duygusu canlı tutulmalı.
-
Yapay zekâ ile üretilen bilginin doğruluğu daima sorgulanmalı. Eleştirel düşünme desteklenmeli.
Başlıktaki sorunun cevabı, evet! ChatGPT eğitimde işe yarıyor. Fakat her teknolojide olduğu üzere, onun ne yaptığı kadar bizim onu nasıl kullandığımız da değer taşıyor. ChatGPT ile öğrenme süreçlerini dönüştürmek mümkün. Bu dönüşüm, öğretmenlerin rehberliğinde ve şuurlu kullanım sayesinde gerçek manasını bulmalı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Deng, R., Jiang, M., Yu, X., Lu, Y., & Liu, S. (2024). Does ChatGPT enhance student learning? A systematic review and meta-analysis of experimental studies. Computers & Education, 105224.
Forero, M. G., & Herrera-Suárez, H. J. (2023). ChatGPT in the Classroom: Boon or Bane for Physics Students’ Academic Performance?. arXiv preprint arXiv:2312.02422.
Heung, Y. M. E., & Chiu, T. K. (2025). How ChatGPT impacts student engagement from a systematic review and meta-analysis study. Computers and Education: Artificial Intelligence, 8, 100361.
Wang, J., & Fan, W. (2025). The effect of ChatGPT on students’ learning performance, learning perception, and higher-order thinking: insights from a meta-analysis. Humanities and Social Sciences Communications, 12(1), 1-21.
Wecks, J. O., Voshaar, J., Plate, B. J., & Zimmermann, J. (2024). Generative AI Usage and Exam Performance. arXiv preprint arXiv:2404.19699.
X
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
