ABD’nin Orta Doğu’daki askeri varlığı son devirde tekrar gündeme gelirken, İran’a yönelik düzenlenen son akında kullanılan savaş uçakları gündem oldu. Bilhassa radar sistemlerinden kaçma kabiliyetiyle bilinen B-2 Spirit ile ABD’nin yeni jenerasyon hayalet bombardıman uçağı B-21 Raider, bu operasyonun en kritik ögeleri ortasında yer aldı. Pekala bu iki savaş uçağını dünyanın geri kalanından ayıran teknik özellikler neler? Stratejik olarak nasıl bir değer taşıyor?
Gelin, karşılıklarını birlikte öğrenelim…
Kaynak: AirForce
B-2 Spirit Uçağı Nedir?
B-2 Spirit, ABD’nin “hayalet teknolojisi”yle donatılmış, düşük radar görünürlüğüne sahip stratejik bir bombardıman uçağıdır. Soğuk Savaş periyodunun sonlarında geliştirilen bu uçak, nükleer caydırıcılığı artırmak maksadıyla tasarlanmıştır. Geliştirme süreci epeyce zımnî yürütülmüş, 1988’de kamuoyuna tanıtılmıştır.
1989 yılında birinci uçuşunu gerçekleştirmiş ve 1997 yılında etkin olarak hizmete girmiştir. Proje, Northrop Grumman liderliğinde Boeing ve öbür kimi savunma sanayii firmalarının iştirakiyle yürütülmüştür.
B-2 Spirit’in en dikkat alımlı özelliği radar sistemlerinden neredeyse büsbütün kaçabilen “stealth” yani görünmezlik teknolojisidir.
Uçağın özel yapısı, düz çizgili ve keskin kenarlı tasarımı sayesinde radar dalgalarını yansıtmaz, bu da ona düşman hava alanında fark edilmeden uzun mühlet vazife yapabilme avantajı sunar. Bu tasarım tıpkı vakitte aerodinamik verimliliği artırırken, uçuş esnasında ısı izini de minimuma indirir.
B-2 Spirit Teknik Özellikleri
Uçak, iki kişilik mürettebatla (bir pilot ve bir vazife subayı) çalışacak halde tasarlanmıştır. Uçuş menzili yaklaşık 11.000 kilometredir ve havada yakıt ikmali yapılması hâlinde bu menzil çok daha fazla uzatılabilir. Uçak; GPS güdümlü bombalar, konvansiyonel mühimmatlar ve nükleer başlıklar dahil olmak üzere çok geniş bir mühimmat yelpazesini taşıma kapasitesine sahiptir. İç silah bölmeleri sayesinde dışarıdan silah görünmez, bu da kapalılığını korur.
Her biri yaklaşık 60 milyon dolar olan motorları dahil, B-2’nin toplam üretim maliyeti uçak başına 2 milyar dolar civarına ulaşmıştır. Sırf 21 adet üretilmiş, bunlardan biri 2008’de yaşanan bir kazada kaybedilmiştir. Kalan uçaklar hala faal misyonda olup Missouri’deki Whiteman Hava Üssü’nde konuşlandırılmıştır.
Günümüzde B-2 Spirit, ABD’nin global gücünün simgelerinden biri olarak kabul edilir. Bilhassa yüksek güvenlikli maksatlara sürpriz taarruzlar düzenlemek hedefiyle kullanılır. Her ne kadar yerini alacak yeni kuşak B-21 Raider geliştiriliyor olsa da, B-2’ler hala ABD Hava Kuvvetleri’nin en itibarlı platformlarından biridir.
B-21 Raider da ABD’nin yeni jenerasyon stratejik “görünmez” bombardıman uçağı. Bu uçak, B‑2 Spirit’in bir üst modeli olarak geliştirildi.
“Stealth-first” yani radar ve kızılötesi iz azaltımı öncelikli bir tasarım ideolojisiyle şekillendirildi. Karbon ve kompozit materyallerin yanı sıra gövdesine entegre radar emici kaplamalar sayesinde, çağdaş hava savunma sistemlerinden neredeyse gizlenebilmek için optimize edildi.
B-21 Raider Kapasitesi ve Sistemi
B‑21 hem nükleer hem de konvansiyonel mühimmat taşıma kapasitesine sahip. Silah kısmı bomba içine gizli; yani dışarıdan fark edilmesi güç. Açık sistem mimarisi, yazılım güncellemeleriyle daima iyileştirilebilmesini sağlıyor. Tıpkı vakitte hem beşerli hem insansız (M/MUM) operasyonlara uygun biçimde planlanıyor.
B-21 Raider’ın Test ve İmalat Süreci
2015’te başlatılan programın üretimini Northrop Grumman yürütüyor. Birinci uçak 2 Aralık 2022’de resmi tanıtıldı ve 10 Kasım 2023’te birinci uçuşunu gerçekleştirdi. Şubat 2024’te düşük üretim skalasına geçildi ve yaklaşık 6 uçak çeşitli test kademelerinde. Maksat, her hafta iki test uçuşu düzenleyebilmek.
Kısacası B‑21 Raider, B‑2’den miras aldığı uçuş kabiliyetleriyle radar görünmezliğini birleştirerek stratejik bombardıman yeteneğini yükseltiyor. Geleceğin teyakkuz bombardıman uçağı olarak, ABD Hava Kuvvetleri’nin en çarpıcı modül kodlarından biri haline gelmiş durumda.
