Arkadaşlarla buluşma tatlısı, markette kasaya gelene kadar sepete atılan minik çikolatalar, kargo parasız olsun diye alınan o gereksiz 3. havlu seti… Hepsi tek başına pak üzere duruyor ancak ay sonunda kredi kartı ekstresine bakınca “Ben ne aldım ya?” sorgulaması başlıyor.
Fark etmeden, günlük rutinlerin içine gizlenmiş bu minik harcamalar aslında cebinden sessiz sedasız büyük modüller koparıyor. Üstelik birden fazla vakit bu harcamaları hatırlamıyoruz bile! Bir şey almadım ki ya dediğin o ay aslında cüzdanını sinsice boşaltan alışkanlıklarla dolu olabilir. Gel, birlikte bu tatlı fakat tehlikeli alışveriş alışkanlıklarını yakından inceleyelim.
1. Buluşmaların gözdesi kahve!
Farkında olmadan ne harcıyorum diye düşündüğümüzde hepimizin aklına birinci kahve geliyor haydi itiraf edelim! Yeni açılan yeri görmeye gideyim, bir kahve içelim sohbet ederiz, iş çıkışı başımı dağıtayım derken haftada en az 3-4 sefer kahve buluşması yapıyoruz. Aman yanlış anlaşılmayalım yapmayın demiyoruz tabi ki… Bütçe dostu olmak istiyorsak buna biraz sürdürülebilir teklifler ekleyebiliriz. Haydi buluşalım sohbet ederiz kahvesi neden meskenden götürdüğün termostaki sıcacık kahven olmasın ki!
2. Kargo bedavaya gelsin diye yapılan ‘ekstra’ alışveriş.
Bazen alışveriş yaparken favorilerimiz ortasında kaybolup gidebiliriz. Hele bir de fiyatsız kargo limitine epey yakınsan! Kısa bir matematik ile anlık sepete eser eklemek senin için mantıklı olsa da ay sonuna geldiğimizde almasam da olurmuş eserleriyle karşı karşıya kalabilirsin. Alırken farkında bile olmadığımız o ekstra eser ay sonu ekstresinde beklenmedik farklara sebep olabilir.
3. Daima dışarıdan söylenen yemekler.
Bugün yorgunum, dolapta bir şey yok, bugünlük bu türlü olsun diyerek verilen yemek siparişleri kısa müddette alışkanlığa dönüşüyor. Günde 1 öğün dışarıdan yemek söylesen bile ay sonunda fark edilmeyen koca bir bütçeye dönüşmüş olabilir. Haftalık menü planlaması yapmak, kolay pişen tarifler denemek ve konutta keyifli sunumlar hazırlamak hem sağlıklı hem de iktisada dost olabilir.
4. İndirim sanılan ancak aslında hiç de gereksinim olmayan alışverişler.
“Yüzde 70 indirimli!” yazısını görür görmez elimiz tıklama tuşuna gidiyor. Lakin o eseri nitekim istiyor muyuz? Yoksa yalnızca indirim cazibesine mi kapılıyoruz? Dolapta etiketiyle bekleyen kıyafetler, hiç kullanılmamış mutfak aletleri bu alışverişlerin sessiz şahitleri. İndirim nitekim muhtaçlığın olan bir şeye denk geldiyse hoştur değilse cüzdandaki deliklerin baş suçlusudur.
5. Fark edilmeyen dekorasyon alışverişleri.
Renkli yastıklar, hoş kokulu mumlar ya da masana çok yakışacak o minyatür dizi karakterleri… Dekorasyona para harcarken aslında hiç fark etmeyiz. Fakat genel tabloya bakıldığında hiç de suçsuz olmayan bir masraf olabilir. Aylık harcamalarının yanında dengeyi sağlamadığında ortaya çıkan bu tatlı sürpriz bazen gözden kaçabiliyor.
6. Yeni çıkan eserleri deneme merakı.
Yeni çıkan bakım kremleri, yeni dönem kıyafetler, güncellenmiş oyun konsolları, yeni çıkan hamburger menü… Nerden bakarsak bakalım yeni çıkmış denemem lazım dediğin her eser senin için beklenmedik bir harcama demek. Fark etmezsin fakat bütçeni delip geçebilir. Aman dikkat!
7. Küçük ikramlar alma alışkanlığı.
Bunu görünce aklıma sen geldin armağanlarını kim sevmez ki? Farkında olmasak da alışkanlık haline getirdiğimiz bu minik ikramlaşmalar aslında bütçenin bir kesimi. Planlama yaparken genel harcamalar kısmına bu biçimde sürpriz bütçeleri de eklersen ay sonu seni şaşırtan bir sonuçla müsabaka ihtimalin daha da azalabilir.
8. Bir şey alırken ‘yani bunu almazsam sonra üzülürüm’ diyerek kendini kandırmak.
Bir çok şeyi alırken anlık bir heyecanla sepete atıyor olabiliriz. Ruhsal olarak rahatlamak için söylediğimiz ‘almazsam sonra bir daha birebir fiyata bulamam, üzülürüm’ cümleleri aslında fark etmeden bütçeni farklı şeylere yönlendirmene sebep olabilir. Anlık bir kararla almak yerine buna hakikaten muhtaçlığın olup olmadığını ve bütçeni yeterli değerlendirmelisin.
9. Fark edilmeyen uygulama abonelikleri.
Müzik dinlemek, dizi izlemek, lisan bilgisi çalışmak, spor çalışmalarını organize etmek için aslında bir çok uygulamadan abonelik alıyoruz. Her biri tek başına göze batmayan bütçelerdeyken hepsini bir ortada düşününce fark etmediğin kadar ödeme yapıyor olabilirsin. Aylık masraflarını hesaplarken bu abonelikleri de hesaba katmakta yarar var!
10. ‘Bu da lazım olabilir’ alışverişleri.
Bazen gereksinimin olan yalnızca bir tornavida seti iken kendini tabansız bir ‘bu da lazım olabilir’ alışverişi içinde bulabilirsin. Alışverişe başlamadan evvel listelemek ve bu listeye sadık kalmak epeyce kıymetli. Lazım olursa bulunsun diyerek aldığın tüm gereçler bütçeni zorlayabilir.
11. Teknoloji popülaritesinin peşinden gitmek.
Aslında hiç gereksinimin yokken aldığın son çıkan akıllı saat… Teknolojik eşyaların çok süratli geliştiği ve değiştiği bu periyotta sen de birebir süratte yenilenmek istiyor olabilirsin. Bu usul alışverişlerde gereksinim durumunu gözden geçirmek yararlı olabilir. Aksi halde bomboş bir cüzdan seni bekliyor olabilir…
12. Sepete son anda atılan eserler.
Bazen minik atıştırmalıklar, bazen paklık materyalleri, bazen de aslında hiç aklında olmayan minik el aleti… Kasa yanındaki fırsat reyonları bazen gereksinimlerin için kurtarıcı olabilir. Lakin bütçe planında olmayan eserler için ekstra bir harcama olduğunu unutmamak gerek. Bazen her fırsat tatlı olmayabilir…
