Son devirlerde hayatımıza fırtına üzere giren yapay zeka, bazılarımıza işini kaybetme korkusu yaşatıyor. Pekala, beyninizi etkileyen daha büyük bir tehlike hiç aklınıza geliyor mu? MIT tarafından yapılan araştırmada, ChatGPT üzere büyük lisan modelleri (LLM) kullanımının beyin üzerindeki nörolojik ve davranışsal tesirlerini incelendi.
Sonuçlar ise bir oldukça dikkat cazip: AI kullanımı, kısa vadede sürat kazandırsa da uzun vadede beynin düşünme ve öğrenme yolarını zayıflatıyor. Görünen o ki yapay zeka, kazandırdığı suratın karşılığını yıllar içerisinde araştırmacıların tabiriyle ‘Bilişsel borç’ ile ödememize yol açıyor.
MIT Araştırması Gözler Önüne Serdi: Yapay Zeka Beynimize Ne Yapıyor?
MIT araştırmacıları, ChatGPT üzere büyük lisan modellerinin beyin üzerindeki nörolojik ve davranışsal tesirlerini inceledi. 54 iştirakçinin üç farklı kümeye ayrılması ile gerçekleştirilen çalışmada:
-
LLM kümesi: Yalnızca ChatGPT kullandı.
-
Arama motoru kümesi: Google üzere arama motorlarını kullandı.
-
Hiçbir araç kullanmayan küme: Bu küme ise hiçbir araç kullanmadı, yani onlar beyin kümesiydi.
Araştırma kapsamında iştirakçiler, makul oturumlarda makale yazdılar ve dördüncü oturumda kümeler yer değiştirdi.
Peki, ne mi oldu? Gelin, Alex Vacca’nın X üzerinden yaptığı özet ile araştırma datalarına bir defa de birlikte göz atalım. 👇
“Yapay zeka bizi daha üretken yapmıyor, aslında bilişsel olarak iflasa sürüklüyor.”
Vacca, X üzerinden araştırmayı
‘SON DAKİKA: MIT, ChatGPT kullanıcılarıyla ilgili birinci beyin taraması çalışmasını tamamladı ve sonuçlar korkutucu.
Görünüşe nazaran yapay zeka bizi daha üretken yapmıyor. Bizi bilişsel olarak iflasa sürüklüyor.
İşte 4 aylık bilgilerin ortaya koyduğu gerçekler:
(İpucu: Verimliliği ölçme formumuz baştan yanlışmış.)’ tabirleriyle paylaştı.
Düşünme işini beyniniz yerine yapay zeka yapıyor: Kullanıcılar ise yazdıkları makaleden alıntı bile yapamıyor!
‘ChatGPT kullanıcılarının %83,3’ü, dakikalar evvel yazdıkları makalelerden alıntı yapamadı.Bunun ne manaya geldiğini düşünün.Bir şey yazıyorsunuz, kaydediyorsunuz ve beyniniz bunu unutmuş oluyor zira düşünme işini ChatGPT yapıyor.’
Yapay Zeka Kullanan Kümenin Yazdıkları Paragraflardan Alıntı Yamadı: Pekala ya Öbür Kümeler?
Araştırma bilgilerini biraz daha ayrıntılı incelediğimizde, yalnızca yapay zeka kullanan kümenin, yazdıkları paragraflardan alıntı yapmakta ve ezberlemekte zorlandıkları görüldü. Ayrıyeten, makale üzerindeki sahiplik hissi de en düşük seviyedeydi.
Arama motoru kullananlar ve yalnızca beyinle yazanlar ise makale üzerinde daha fazla sahiplik hissi vardı.
“Bilgisayarınız süreç gücünün yarısını kaybetse bozuk dersiniz:” Pekala beyniniz neler kaybediyor?
‘Beyin taramaları hasarı ortaya çıkardı: Sinirsel temaslar 79’dan yalnızca 42’ye düştü.Bu, beyin bağlantılılığında %47’lik bir azalma demek.
Bilgisayarınız süreç gücünün yarısını kaybetse buna bozuk dersiniz. ChatGPT kullanıcılarının beyinlerinde olan tam olarak bu.’
Öte yandan metinlerin yapay zeka ile üretildiği de hissediliyor!
‘Öğretmenler hangi makalelerin yapay zekayla yazıldığını bilmiyordu fakat bir şeylerin yanlış olduğunu hissediyorlardı.
-
“Ruhsuz.”
-
“İçerik açısından boş.”
-
“Kusursuz bir lisan, ancak şahsî görüşlerden mahrum.”
İnsan beyni, ismini koyamasa bile bilişsel borcu tespit edebiliyor.’
Yapay zeka kullanmak yalnızca bağlılık değil: “Bilişsel Bir Körelme”
‘İşin korkutucu kısmı şu: Araştırmacılar ChatGPT kullanıcılarını yapay zeka olmadan yazmaya zorladıklarında, hiç yapay zeka kullanmamış insanlardan daha berbat performans gösterdiler.
Bu yalnızca bağımlılık değil. Bu bilişsel körelme.
Tıpkı çalışmayı unutmuş bir kas üzere.’
Yani, 4 ay süren araştırma “Yapay zekanın çok kullanımından kaynaklanan ölçülebilir beyin hasarını” ortaya çıkarıyor.
‘MIT takımı 54 iştirakçinin beyinlerini 4 ay boyunca EEG ile taradı.
Alfa dalgalarını (yaratıcı işlem), beta dalgalarını (aktif düşünme) ve sinirsel temas modellerini takip ettiler.
Bu bir görüş değil. Yapay zekanın çok kullanımından kaynaklanan ölçülebilir beyin hasarı.’
İşte, EEG Sonuçları:
Araştırma sonucunda, EEG ile ölçülen beyin ilişki gücü en yüksek olanın hiçbir araç kullanmadan yazan küme olduğu tespit edildi. ChatGPT kullananlarda ise alfa ve beta dalga irtibatlarında bariz zayıflama görüldü.
Bunun yanı sıra, araçsız başlayıp daha sonra ChatGPT kullananların hafıza, hatırlama ve beyin aktivitelerinde artış yaşandı.
Yüzde 60 oranında hızlanıyorsunuz lakin kısa vadeli suratı beyin kapasitenizle takas ediyorsunuz!
‘Kimsenin konuşmadığı verimlilik paradoksu:
-
Evet, ChatGPT vazifeleri tamamlama sürenizi %60 hızlandırıyor.
-
Ama gerçek öğrenme için gerekli olan “bilişsel yük”ü %32 azaltıyor.
-
Uzun vadeli beyin kapasitesini, kısa vadeli süratle takas ediyorsunuz.’
Şirketler çalışanlarını AI araçlarına bağımlı hale getiriyor!
‘Yapay zeka ile verimlilik artışlarını kutlayan şirketler, farkında olmadan bilişsel olarak daha zayıf gruplar oluşturuyor.
Çalışanlar, onsuz yaşayamacakları araçlara bağımlı hale geliyor ve bağımsız düşünme yetileri azalıyor.
Microsoft’unki de dahil olmak üzere pek çok yeni çalışma birebir sorunu vurguluyor.’
Araştırmacılar buna: “Bilişsel Borç” diyor!
‘MIT araştırmacıları buna “bilişsel borç” diyor – teknik borç üzere, lakin beyniniz için.
Yapay zeka ile aldığınız her kısayol, kaybedilen düşünme maharetleri formunda faiz getiriyor.
Ve tıpkı finansal borçta olduğu üzere, fatura sonunda geliyor.
Ama düzgün haberler de var…’
Peki kronik yapay zeka kullanıcıları, onsuz çalışmak zorunda kaldıklarında performansları nasıl oluyor?
‘Çünkü çalışmanın 4. oturumu farklı bir şey ortaya koydu:
Güçlü bilişsel temellere sahip şahıslar, yapay zeka kullanırken DAHA YÜKSEK sinirsel irtibatlılık gösterdi.
Peki ya kronik yapay zeka kullanıcıları, onsuz çalışmak zorunda kaldıklarında?
Hiç yapay zeka kullanmamış şahıslardan bile berbat performans gösterdiler.’
Şimdi bir seçim yapma vakti: Artık yapay zekayı nasıl kullanacaksınız?
Araştırma dataları, tahlili de içinde barındırıyor:
‘Çözüm yapay zekayı yasaklamak değil. Onu stratejik olarak kullanmak.
Seçim sizin:
-
Bilişsel borç biriktirip yapay zekaya bağımlı hale gelmek mi?
-
Yoksa bilişsel gücünüzü artırıp yapay zekayı çoğaltıcı bir araç olarak kullanmak mı?
Yapay zeka kullanıcılarıyla yapılan birinci beyin taraması bize riskleri gösterdi.
Aklınızı kullanın, doğru seçimi yapın.’
Kısacası, biz hızlandığımızı sanıyoruz fakat yapay zeka uzun vadede verimliliği azalıyor! Bunun için yapmamız gereken ise kolay:
Araştırma bilgileri, yapay zeka modellerinin, kısa vadede sürat kazandırsa da uzun vadede bilişsel iştiraki azalttığı tespit etti. Daha evvel de söylediğimiz üzere bu durum, araştırmacılar tarafından ‘bilişsel borç’ olarak isimlendirildi. Yani, AI’ya çok yüklenmek, beynin düşünme ve öğrenme yollarını zayıflatıyor.
Bu yüzden, AI’yi stratejik bir formda kullanmanın daha yararlı olacak üzere görünüyor. Örneğin, kendi niyet gücünüzle yazdıktan sonra ChatGPT ile düzenleme yapmak üzere hibrit bir metot kullanılabilir. Böylelikle AI, sürat kazandırırken tıpkı vakitte beyin ‘kaslarını’ çalıştırıp bilişsel borcu azaltabilir.
