İktisatçı Mahfi Eğilmez, kendi internet sitesinde tüketim alışkanlıklarını anlattı. Eğilmez tüketimin, ‘ihtiyaçları karşılamak, ortada bir gereksinimden ötesini karşılamak, gösteriş yapmak’ olarak üç formda yapıldığını yazdı. ‘Düşük gelirliler neden lüks alır?’ sorusunun karşılığını veren Mahfi Eğilmez, ‘Yüksek geliri olanların bu çeşit değerli tüketim eserlerine yönelmeleri bir dereceye kadar anlaşılabilir bir yaklaşımdır. Buna karşılık birçok insan gereğince parası olmasa da kredi kullanarak, borç alarak bu çeşit eserleri almaya yönelebiliyor’ dedi.
Markalı elbiseler, lüks otomobiller, en kıymetli restoranlarda yemek yemek gösteriş tüketimine verilecek örneklerden birkaçı.
Mahfi Eğilmez, gösteriş tüketimini “Geliri çok yüksek olmayan bir kişi açısından, birebir fonksiyonları gören daha ucuz bir cep telefonu yerine daha fazla tanınmış bir markayı almak bu türlü bir harcamadır” kelamlarıyla anlattı. Geliri çok yüksek olan kişinin bu harcamasının gösteriş tüketimi olmayacağını belirten Eğilmez, insanların neden lüks tüketimi tercih ettiğini yazdı.
Yüksek gelirli bireylerin değerli tüketim eserlerine yönlenmesinin anlaşılabileceğini vurgulayan Eğilmez, birçok kişinin geliri olmaması nedeniyle kredi kullanarak, borca girerek lüks aldığını söyledi.
Düşük gelirli bireyler neden lüks alır? Mahfi Eğilmez anlattı.
Gelişmekte olan ülkelerde düşük gelirli şahısların lüks tüketim davranış biçiminin sıklıkla görüldüğünü yazan Eğilmez, bunun birinci olarak ‘sürü etkisi’ olduğunu belirtti.
Eğilmez, yazısında şu tabirlere yer verdi:
“Kişinin, çoğunluğun kullandığı marka güneş gözlüğünü satın almasıdır. Tekrar insanları bu tarafta harcamaya iten bir öbür tesir de “Weblen etkisi”dir. Weblen tesiri; fiyat yükseldikçe kalitenin de yükseleceği niyetinden kaynaklanan tesirdir. Tipik örneği; yeterli bir restoranda değerli şarapların ucuz şaraplara nazaran daha fazla talep görmesidir.”
Tüketim toplumu yaratıldığının altını çizen Eğilmez, “Çok tanınan bir marka yeni bir cep telefonu piyasaya sürdüğünde insanların bir kısmı sahibi oldukları cep telefonu atıp bu yeni çıkanı almaya yöneliyor. Son derecede değerli olan bu yeni sürüm piyasada bulunmaz hale geliyor ve o vakit talep daha da artıyor” dedi.
